Jeśli kiedykolwiek miałeś bliznę na skórze, to prawdopodobnie znasz etapy gojenia się blizny. Istnieją trzy z nich: faza zapalna, faza dojrzewania i faza proliferacji. Ważne jest jednak, aby zrozumieć różnice pomiędzy tymi trzema etapami, ponieważ nie zawsze są one takie same.
Faza zapalna
Faza zapalna gojenia się blizn jest odpowiedzią organizmu na uraz – fragment ten jest autorstwa redaktora strony hotelsiersciuch.pl. Podczas tej fazy organizm uwalnia czynniki wzrostu i komórki odpornościowe, które pomagają chronić ranę. Ponadto naczynia krwionośne rozszerzają się, aby umożliwić dostęp do rany niezbędnym komórkom. Proces ten powoduje zwiększony wysięk i musi być ściśle monitorowany. Inne cechy tej fazy to rumień, ból i ciepło. Dominującymi komórkami w pracy są komórki fagocytujące. Komórki te są odpowiedzialne za wywołanie odpowiedzi gospodarza i autolizę zdewitalizowanych tkanek.
W fazie zapalnej gojenia rany leukocyty zalewają miejsce rany, powodując rumień i obrzęk. Zapalenie ułatwia również uwalnianie reaktywnych form tlenu i enzymów lizosomalnych, które pomagają organizmowi oczyścić ranę. Ten etap jest krytycznym czasem w gojeniu się rany i istnieje wiele czynników, które mogą go utrudnić. Poniżej przedstawiono kilka kluczowych czynników, które mogą upośledzać proces gojenia.
Po fazie zapalnej następuje faza proliferacji, która trwa od trzech do 10 dni. Podczas tego etapu zwiększa się liczba fibroblastów, co sprzyja wzrostowi nowych naczyń krwionośnych i kolagenu. Komórki te produkują również czynnik wzrostu zwany płytkowym czynnikiem wzrostu (PDGF).
Proces gojenia jest złożonym, dynamicznym procesem, który zachodzi w całym organizmie. Ostatecznie rany są naprawiane w celu przywrócenia funkcji barierowej skóry i zapobieżenia dalszej infekcji. Aby to osiągnąć, niezbędne są odrębne interakcje komórek i mediatorów. Nadmierne reakcje organizmu mogą jednak utrudniać normalny proces gojenia się ran i prowadzić do powstawania blizn. Dlatego intensywne badania skupiają się na identyfikacji czynników wpływających na gojenie się ran i przejście z fazy zapalnej do proliferacyjnej.
Dojrzewanie
Dojrzewanie do gojenia blizn jest końcowym etapem procesu gojenia. Proces ten trwa od 21 dni do dwóch lat i charakteryzuje się produkcją kolagenu, który pomaga tkance odzyskać wytrzymałość na rozciąganie. Stabilizuje on również naczynia i komórki, które powstają w wyniku zapalenia i proliferacji. Podczas tego etapu skóra powraca do swojego normalnego koloru i komórkowości. W tym procesie tkanka bliznowata traci około 20% swojej wytrzymałości i jest bardziej delikatna niż skóra otaczająca ranę.
Fizyczna struktura tkanki bliznowatej składa się z kolagenu, który jest zwinięty na sobie i trzymany mocno przez wiązania krzyżowe. Te wiązania krzyżowe są podobne do tych, które utrzymują most Tacoma Narrows w miejscu. Kiedy częstotliwości są stosowane w miejscu rany, zwoje kolagenowe rozpuszczają się i stają się miękkie niemal natychmiast. Zmiękczona tkanka wydłuża się przez kilka kolejnych minut, by w końcu powrócić do swojego pierwotnego kształtu.
Dermatolog z Perelman School of Medicine na Uniwersytecie Pensylwanii zauważył, że starsi ludzie mają cieńsze blizny. Postanowił zbadać to zjawisko, badając gojenie się ran u myszy. Niemowlęta do szóstego miesiąca życia miały grubszą bliznę niż starsi ludzie. Z kolei te same myszy, które miały osiemnaście miesięcy, miały mniejszą bliznę.
Proliferacja
Trzy podstawowe etapy procesu gojenia to zapalenie, tkanka ziarninowa i neowaskularyzacja. Każdy z tych etapów ma określone wymagania. Na przykład zapalenie wyzwala tworzenie się tkanki ziarninowej, która składa się z kolagenu i macierzy zewnątrzkomórkowej. Tkanka ta pozwala również na tworzenie się nowych naczyń krwionośnych. Cały proces trwa zazwyczaj od czterech do dwudziestu czterech dni.
Pierwsza faza obejmuje zapalenie i obkurczenie rany. Drugi etap obejmuje tworzenie się tkanki ziarninowej. Na koniec skóra regeneruje swoje komórki nabłonkowe, czyli komórki skóry. Ten ostatni etap przebudowy może trwać kilka miesięcy, a nawet lat, w zależności od lokalizacji rany i zastosowanego leczenia.
Faza proliferacyjna rozpoczyna się trzy dni po urazie i nakłada się na fazę zapalną. Fibroblasty są kluczowym elementem tej fazy, ponieważ pomagają w produkcji nowego kolagenu i naczyń krwionośnych. Pomagają również w naprawie awaskularnych tkanek nabłonkowych. Podczas tego etapu często dochodzi do rozwoju tkanki bliznowatej, która pozostaje przez sześć do dwunastu miesięcy po pierwotnym urazie.
Etap dojrzewania następuje po fazie proliferacyjnej, ale różni się od dwóch pierwszych. W tej ostatniej włókna kolagenowe stają się bardziej zorientowane i ułożone wzdłuż linii napięcia. Ponadto programowana śmierć komórkowa eliminuje komórki, które nie są już potrzebne.
Podobne tematy
